NEDEN-SONUÇ CÜMLELERİ

Ateş olmayan yerden duman çıkmaz, sözü neden-sonuç cümlelerini özetler niteliktedir.

Bir eylemin hangi gerekçeyle yapıldığını bildiren cümlelerdir. Bu cümlelerde eylem,  nedeniyle birlikte verilir. Bu yüzden neden-sonuç cümleleri iki yargıdan oluşur: neden yargısı, sonuç yargısı.

Temiz yürekli biri olduğu için  herkese inanıyor.

                  ^{N E D E N            S O N U Ç}

Neden ve sonuç bölümleri arasına “nedeniyle” sözünü yerleştirme yöntemiyle de neden-sonuç cümleleri belirlenebilir. Örneğin bu yöntem yukarıdaki cümleye şu şekilde uygulanabilir: Temiz yürekli biri olması nedeniyle herkese inanıyor.

Neden-sonuç cümlelerinde anlam ilgisi değişik sözcük ya da eklerle sağlanabilir.

-dığından   : Heyecanlandığından soruların çoğunu yanlış yanıtladı.

-dığı için     : Trafik kurallarına uymadığı için yine ceza yedi.

-dan             : Kıskançlıktan ne söylediğini bilmiyor.

-la                : Başkanın konuşmaya başlamasıyla tüm delegeler sustu.

-se, -sa        : Sen engel olmasaydın işimi zamanında bitirecektim.

Ki                  : Bu konu o kadar karmaşık ki içinden bir türlü çıkamıyorum.

Çünkü          : Oraya bu aralar gelemem çünkü okuldan izin alamadım             

Dolayı          : Faturaları yatırmamasından dolayı payladım onu.

Nedeniyle   : Kar nedeniyle ilçeye giden tüm yollar uzun süre kapalı olacak.

Yüzünden   : Senin yüzünden iki yakamız bir araya gelmiyor bir türlü.

Diye             : Seni bize yardım ettin diye ödüllendirdiler.

Not: “-dığı için” kalıbının neden – sonuç ilgisi oluşturduğunu unutmayın!

“-mek için” kalbı da amaç-sonuç cümlesi kurar. Sınavlarda bu kalıplar çokça sorulur.

Yukarıdaki ek ve sözcüklerin dışında farklı biçimlerde neden – sonuç ilgisi kurulabilir. Aşağıdaki paragraftaki tüm cümlelerde neden – sonuç ilgisi bulunmaktadır. Yukarıdaki cümlelerden farklı biçimlerde kurulan neden – sonuç cümleleri koyu renkte verilmiştir.

Aşağıdaki örneği bu gözle okuyun.

Elektrik enerjisi azaldığı için kentte ışıklar loşlaşır, klimalar kullanılmaz olur. Suyun azalması, toprağın gitgide ısınmasına yol açar. Isınan toprak, otoyollarındaki asfaltın erimesi sonucunu doğurur ve orman yangınları baş edilmez duruma gelir. Suyun gereksiz kullanılması, su polisini harekete geçirir ve su polisi kesin kurallar koyarak herkesi denetlemeye başlar. Yeterli su bulunmadığı için bahçe ve golf sahası sulamak, araba yıkamak, su parklarında keyifli dakikalar geçirmek sadece anılarda kalmaya başlar.

Neden-sonuç ilgisi aynı cümlede bulunduğu gibi birbirinden bağımsız iki cümle arasında da bulunabilir. Örnekler: Ödevlerini sabahın erken saatlerinde yapardı. Yanlış yapmaktan çekinirdi. SONUÇ                                                NEDEN  Bana küstüğünü anladım,  onu bir daha rahatsız etmedim.             NEDEN                          SONUÇ

YILMAZ ELGÜN